Rozmowy z Gaja: Biologia w Kulturze

Gaja (0:01)
moze mi dzis powiesz co to jest biologia molekularna
Mike (0:03)
okay
Mike (0:03)
ale zrobie to po swojemu, zaczynajac od fizyki
Mike (0:04)
wspolczesna fizyka to najwieksze osiagniecie nauki.
od innych nauk rozni sie tym, ze kazda hipoteza (model) podszyty jest formalizmem matematycznym
Gaja (0:04)
formalizmem matematycznym?
Mike (0:05)
ten formalizm (czyt. rownania) opisuje jak jedne zmienne wplywaja na inne
Mike (0:05)
interpretacja tego formalizmu jest tym co wspolczesny czlowiek nazywa swiatem fizycznym
Gaja (0:05)
aha
Gaja (0:07)
i co dalej?
Mike (0:07)
innymi slowy swiat fizyczny jest tylko zbiorem rownan i hipotez, ktore pozwalaja na przewidywanie tego co nastapi w danym momencie (przyszlosci!), co daje mozliwosc rozwoju technologii (np. komputerow)
Mike (0:08)
to co chce podkreslic, to fakt, ze obiekty fizyki atomowej i subatomowej to w gruncie rzeczy rownania matematyczne
Mike (0:09)
najlepiej widac to w fizyce kwantowej, ktora wywoluje rozne paradoksy (atom moze byc np. w kilku miejscach na raz)
Mike (0:09)
ale to inna historia
Mike (0:09)
przyjmijmy za punkt wyjsciowy atom
Gaja (0:09)
ok
Mike (0:10)
co to atom? jadro (naladowane dodatnio) i elektrony (naladowane ujemnie)
Gaja (0:10)
no tak to jest proste
Gaja (0:10)
:)
Mike (0:11)
elektrony "lataja" dookola jadra (tak naprawde sa w superpozycji wszystkich mozliwych stanow -- elektron jest "rozmyty" dookola jadra)
Gaja (0:11)
superpozycja?
Mike (0:12)
superpozycja -- kiedy cos jest w kilku miejscach (stanach) na raz
Mike (0:12)
albo gdy nie mozemy wiedziec w ktorym jest stanie
Mike (0:12)
niektore stany atomu sa uprzywilejowane
Mike (0:12)
np. jadro wodoru "chce", zeby towarzyszyl mu jeden elektron
Mike (0:13)
wiecej sie nie utrzyma, a mniej spowoduje przyciaganie elektronow
Gaja (0:13)
logiczne
Mike (0:14)
im bardziej zlozony atom tym ma wiecej elektronow, ktore ukladaja sie w rozne konstrukcje (zwane orbitalami)
Mike (0:14)
czasem jakiemus atomowi brakuje kilku elektronow, ale w poblizu znajduje sie inny atom, ktory ma nadmiar kilku atomow...
Mike (0:15)
w takich warunkach moze zajsc "reakcja chemiczna", czyli polaczenie tych atomow w taki sposob, zeby kazdy mial optymalna dla siebie ilosc elektronow
Mike (0:15)
i powstaje czasteczka chemiczna
Mike (0:16)
czasteczki chemiczne sa przerozne, od bardzo prostych np. tlen (2 atomy), woda (3 atomy), az po mega czasteczki (miliony atomow)
Mike (0:16)
wieksze czasteczki powstaja z syntezy (polaczenia) mniejszych
Mike (0:17)
np. DNA : http://www.accessexcellence.org/AB/GG/dna_molecule.html
Mike (0:18)
sklada sie z prostego cukru, zasady (bases) i grupy fosroranowej (phosphate, 4 atomy)
Mike (0:18)
widzisz to?
Gaja (0:18)
ok
Mike (0:19)
biologia molekularna to biologia molekul, czyli czasteczek
Mike (0:19)
wlasciwie to juz nie biologia, bardziej chemia, a nawet fizyka
Mike (0:20)
wiec dlaczego biologia?
Mike (0:21)
ano dlatego, ze zajmuje sie czasteczkami ktore zwiazane sa z procesami odpwiedzialnymi ze zycie na poziomie komorkowym
Mike (0:22)
te czasteczki to glownie DNA i bialka
Mike (0:22)
zacznijmy od DNA
Mike (0:22)
DNA to makroczasteczka, ktora jest polimerem nukleotydow
Mike (0:23)
zreszta zobacz:
">http://www.accessexcellence.org/AB/GG/nucleotide2.html
Mike (0:26)
jak widzisz nukleotydy (na dole w prostokacie z podpisem Nucleic Acid)
Gaja (0:26)
:)
Mike (0:26)
ulozone sa w lancuch, a wlasciwie 2 lancuchy
Mike (0:27)
te dwa lancuchy sa do siebie "komplementarne"... zobacz, ze zasady zawsze wystepuja parami A=T G-C
Mike (0:27)
widzisz to?
Gaja (0:28)
tak
Mike (0:28)
a tu masz kiepski rysynek tego jak to sie uklada w 3 wymiarach:
">http://www.accessexcellence.org/AB/GG/structure.html

Gaja (0:29)
fajne
Mike (0:30)
a tu masz lepsze:
http://images.google.com/images?q=double+helix&num=50&hl=en&lr=&ie=UTF-8&oe=utf-8&safe=off&sa=N&tab=wi
Gaja (0:31)
ten jest niezly: ">http://www.sacredlight.to/images/double.jpg
Mike (0:33)
to przyklad jak silnie symboliczny jest ten model
Mike (0:33)
podwojna helisa pojawia sie w sztuce juz od Dalego
Gaja (0:33)
oooo
Gaja (0:33)
podoba mi sie ten watek!
Gaja (0:34)
gdzie mozna cos takiego znalezc?
Mike (0:34)
szukam
Mike (0:41)
Galacidalacidesoxyribonucleicacid, 1963
Mike (0:41)
ciezko zapamietac
Gaja (0:41)
oja
Mike (0:42)
http://dali.karelia.ru/images/works/1963_02.jpg

Gaja (0:42)
co on jadl do jasnej?!
Gaja (0:42)
ze mial takie pomysly?
Mike (0:43)
widzisz obraz?
Mike (0:43)
widzisz DNA?
Gaja (0:43)
czy to jest to zapisane na kawalku pergaminu?
Mike (0:44)
to tytul
Mike (0:44)
czyli Gala-desoxy-ribose-nucleic-acid (DNA Gali)
Gaja (0:44)
widze ludkow co do siebie strzelaja
Mike (0:44)
ludki to cukry
Gaja (0:44)
i jakies kropeczki
Mike (0:44)
a kropki to podwojna helisa
Mike (0:45)
ludki i kropki i bog trzymajacy nazwe DNA
Mike (0:46)
np. kolejny obraz
Mike (0:47)
Desoxyribonucleic Acid Arabs, circa 1963
Mike (0:47)
http://dali.karelia.ru/images/works/1963_06.jpg

Gaja (0:47)
a powiedz mi
Gaja (0:47)
po co sie maluje dna?
Mike (0:47)
a po co sie maluje jezusa?
Mike (0:47)
albo jakis tam swietych
Gaja (0:47)
to chyba jasne
Gaja (0:48)
czyli istnieje kult dna?
Mike (0:48)
mozesz to tak ujac... ale nie ma podloza religijnego... chodzi o kult jakim otaczamy nauke (prawie religiny)
Gaja (0:48)
dlaczego nauka jest otaczana kultem?
Mike (0:49)
apropos nauki mam dla ciebie cytat z eseju, ktory wlasnie powoli pisze:
Science is not all academia and another of its important aspects is popular science. This is the science of everyday, the scientific background of the layman, a very important aspect of our secular lives. Unfortunately people world over seem to have resigned themselves to the 'conferring mode' in this field. Science is considered too hard to understand and people are happy to accept it in the form of bite-sized chunks served as "scientific discoveries" by non-scientific media. This leads to a very alarming and ironic situation. Science, considered by many to be the undoing of religion, becomes under these circumstances equally dogmatic. Without an understanding 'scientific facts' become accepted without question, whether they come form genuine or dubious research. From there it is just one step to rejecting scientific claims and holding evolution and creationism as equally credible.
Gaja (0:51)
skoro malujemy dna, ze wzgledu na kult nauki, to powiedz mi czego symbolem jest dna?
Gaja (0:51)
co ono symbolizuje..czy sa jakies glebsze tresci w wygladzie, budowie dna?
Gaja (0:52)
tzn ze jak nauka jest niezrozumiala to staje sie obiektem kultu?
Mike (0:53)
nauka staje sie obiektem kultu, dzieki technologii
Gaja (0:53)
jakto?
Mike (0:54)
co powoduje, ze mozemy "rozmawiac" mimo iz jestesmy na dwu koncach Europy? Co powiduje, ze mozemy latac, ze mozemy leczyc choroby, zyc dluzej, ogladac telewizje?
Mike (0:55)
Technologia, czyli nauka w zyciu...
Gaja (0:55)
aha..
Mike (0:55)
i daje nam wiecej "mocy" niz kazda religia dotychczas
Mike (0:55)
dlatego ja czcimy... a DNA symbolizuje nasza kontrole nad zyciem jako takim
Gaja (0:55)
czyli nauka jest otaczana kultem, gdyz technologia jaka dzieki niej istnieje ma zastosowanie w codziennym zyciu?
Mike (0:56)
si
Mike (0:56)
mamy moc boska, mozemy tworzyc zycie wg. wlasnego planu i uznania
Gaja (0:56)
DNA symbolizuje nasza kontrole nad zyciem jako takim
Gaja (0:56)
a czy dna nie symbolizuje jakies ambiwalencji zycia?
Gaja (0:56)
wiesz,patrzac na jego ksztalt..
Gaja (0:56)
podwojna helisa...
Mike (0:57)
interpretacji kazdego dziela jest tyle ile jego odbiorcow
Gaja (0:57)
i ze tak naprawde to ludzie i wszystko wokol to tylko efekt polaczenia czasteczek?
Mike (0:58)
jestem przeciwnikiem mowienia: DNA symbolizuje to i to... dla mnie symbolizuje tak duzo, ze slowami tego nie obejme
Mike (0:58)
"i ze tak naprawde to ludzie i wszystko wokol to tylko efekt polaczenia czasteczek" -- bardzo ciekawie...
Mike (0:59)
ale chodzi o to jakim silnym DNA jest symbolem
Mike (0:59)
a dlaczego? ze wzgledu na to na co nam pozwala: odkryc sekrety zycia i manipulowac nimi
Gaja (1:00)
czy uwazasz ze odkrycie dna, jego wygladu i budowy zmienilo myslenie o swiecie?
Gaja (1:00)
ale nie chodzi mi tu o funkcje jaka pelni dna
Gaja (1:00)
tylko sama budowa, zlozonosc
Mike (1:00)
czy pytasz sie, co by bylo gdyby dna nie bylo takie piekne?
Gaja (1:00)
tak
Mike (1:01)
nie byloby tak silnym symbolem -- nikt by go nie malowal i nie rzezbil
Mike (1:01)
np. bialek nikt nie maluje
Mike (1:01)
ale wrocmy do biologii molekularnej, bo trzeba to DNA umiescic w jakims kontekscie
Mike (1:05)
DNA to czasteczka, ktora przenosi informacje genetyczna
Gaja (1:05)
zgadza sie
Mike (1:05)
te cztery litery: ACGT, czyli zasady, ktore widzialas... si?
Mike (1:06)
to alfabet tej informacji...
Gaja (1:06)
tak
Mike (1:06)
typowy gen to np:
Mike (1:07)
4441 aaatgtcatc tatggtgatg aacatctatt atctaagcgg attacaacag ctgacatttc
4501 acgtcctggt ctagaaatga cagggtattt tgattattat gcaccagagc gtttgcaact
4561 tgttggtatg aaagagtggt catatttaat ggctatgaca ggacataatc gttatcaagt
4621 gttacgtgaa atgttccaaa aagaaacacc agctattgtt gtagcacgtg atttagaaat
4681 tccagaagag atgtatgagg cggctaaaga taccggtatt gctattcttc aaagtaaggc
4741 ccctacaagt cgtttatcag gtgaagtttc ttggtattta gattcttgct tagctgagag
4801 gacaagtgtt catggtgtct tgatggatat ctatggtatg ggtgttctga ttcaaggtga
4861 ttccggtatt ggtaagagtg agacaggact agagctagtt aagcgaggac atcgtttggt
4921 agcagatgat cgtgttgatg tttatgctaa agacgaagag acgctttggg gagagcctgc
4981 tgagatatta cgtcatttac ttgaaattag aggtgtggga atcattgata ttatgagcct
5041 atatggagct agtgcggtta aagattcatc gcaagtgcaa ttagctatat accttgaaaa
5101 ctttgaaact ggaaaagttt ttgatagact cgggaatggc aatgaagaga tcgaattatc
5161 tggagttaag gttcctcgga tacgtattcc tgttaaaaca ggccgaaacg tgtcagtagt
Gaja (1:07)
o
Mike (1:07)
najciekawsze w dzisiejsze biologii jest to, ze mamy dostep do calkowitego zapisu tej ksiegi
Mike (1:08)
w tym roku zakonczono Human Genome Project
Mike (1:08)
i wszystkie geny (cala ksiega ludzkosci) jest dostepna przez siec
Gaja (1:08)
troche to dla mnie jest abstrakcja! czy to ma jakis sens, czy jest ulozone losowo?
Mike (1:11)
tam gdzie jest ulozone losowo (junk DNA) nie ma informacji
Gaja (1:11)
ok
Mike (1:11)
a zeby bylo ciekawie junk DNA to calkiem spory procent genomu
Mike (1:12)
co sie z ta informacja dzieje?
Mike (1:12)
jest cos takiego jak Kod Genetyczny
Mike (1:13)
to slownik, wg. ktorego tlumaczy sie jezyk DNA na jezyk bialek
Gaja (1:13)
wiem, mialam to na biologii
Mike (1:13)
ale zanim do tego dojdziemy musimy odpowiedziec na pytanie czym jest bialko?
bialka to polimery aminokwasow,
ich 3wymiarowa struktura dyktowana jest sekwencja aminokwasow
Mike (1:18)
ale ich strukrura 3d jest zupelnie inna niz DNA
Mike (1:18)
DNA jest regularne i zawsze takie samo
Mike (1:18)
a kazde bialko jest inne
Gaja (1:18)
to ja wole byc bialkiem
Mike (1:19)
i to co jest w bialkach arcyfascynujace, to to, ze ich 3wymiarowa struktura (dyktowana przez ich 1wymiarowa sekwencje) pozwala im pelnic funkcje
Mike (1:19)
bialka to male narzedzia i duze maszyny w komorce...
Mike (1:20)
wszystko od nozyczek tnacych (nulkeazy), przez pompy (kanaly jonowe), az po elektrownie (syntaza ATP)
Mike (1:26)
tu masz animacje elektrowni:
Mike (1:26)
http://www.cnr.berkeley.edu/~hongwang/Project/ATP_synthase/
Mike (1:27)
bialka powstaja w oparciu o informacje zawarta w DNA
Gaja (1:28)
a czy wszystko tak nie powstaje?
Mike (1:28)
specjalne bialka zajmuja sie tlumaczeniem (translacja) DNA na bialko
Mike (1:28)
nie, tylko bialka, a one zajmuja sie produkcja innych rzeczy
Gaja (1:29)
czyli posrednio dna uczestniczy w tworzeniu wszystkiego co tworzy bialko
Mike (1:30)
no tak... DNA zawiera cala informacje, bialka odpowiedzialne sa za dzialanie
Gaja (1:30)
zgadza sie!
Mike (1:30)
i ostanie zagadnienie, ktore chcialem poruszyc: Kod genetyczny
http://psyche.uthct.edu/shaun/SBlack/geneticd.html
Gaja (1:32)
ooo
Mike (1:33)
no wiec z tym kodem
Mike (1:33)
DNA: 4 litery
Mike (1:34)
ale sa tam slowa
Mike (1:34)
kazde slowo to kojelne 3 litery
Mike (1:34)
ktore oznaczaja jakis aminokwas
Gaja (1:34)
te glu gly itp....
Mike (1:34)
np. TTT oznacza Phe (fenyloalanine)
Mike (1:35)
a AGT oznacza Ser (Serine)
Gaja (1:35)
ok
Mike (1:36)
i to tez jest dosc istotne, artysci to wykozystuja np. do komponowania muzyki
Gaja (1:36)
?
Mike (1:36)
tak
Gaja (1:36)
no co ty?
Gaja (1:36)
jak?!
Mike (1:36)
zobacz:
http://www.dnamusiccentral.com/
Mike (1:40)
no i jak?
Gaja (1:40)
wow
Gaja (1:41)
pluskanie wody i bebenki
Mike (1:41)
:)
Gaja (1:41)
ale jaki to ma zwiazek z chromosomami?
Mike (1:41)
nuty to zapis ludzkiego kodu genetycznego
Mike (1:41)
czyli ATGCTCATAGTCTAGCGATC zamenione w muzyke
Gaja (1:42)
wow
Mike (1:43)
no to mam nadzieje, ze juz wiesz cos o tym jaki zwiazek ma biologia molekularna z kultura
Gaja (1:43)
jasne
Gaja (1:43)
ale z ta muzyka to niezly szok
Gaja (1:44)
musze sobie o tym dokladnie poczytac